Dersim'de '1938 kazısı': İlk kazıda insan kemikleri bulundu

Hozat Cumhuriyet Savcısı Hasan Toy başkanlığında başlatılan kazı
çalışmasına Hozat 51’inci Motorlu Tugay Komutanlığı olay yeri
inceleme ekibi ile birlikte İstanbul Adli Tıp Kurumu’ndan bir adli
antropolog ve bir adli tıp uzmanından oluşan iki kişilik
bilirkişinin yanı sıra gözlemci olarak da Kocaeli Üniversitesi Adli
Tıp Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Ümit Biçer ile adli tıp uzmanı
doktor Semih Yıldırım da gözlemci olarak katıldı.Hozat’ın Karapınar
Köyü Seke Sure Mezrası’nda yapılan kazı çalışmalarında toprağın 20
santim altında kemiklere ulaşıldı. Kazı bölgesine ölenlerin
yakınlarının dışında hiç kimsenin yaklaştırılmasına izin verilmedi.
Bulunan kemiklere DNA testi yapılarak akrabalarıyla
karşılaştırılacağı ve daha sonra bulunan kemiklerin ailelere teslim
edileceği kaydedildi.  

Hepsi bu
mezrada yaşıyordu, toplam 24 kişiydiler

Kazı çalışmalarını izleyen ve olayın yaşandığı 1938 yılında 7
yaşında olan 84 yaşındaki Sevim Baran, çalışmalar sırasında
gözyaşlarına tutamadı. Baran, o tarihte 2 aileye mensup 24 kişinin
askerler tarafından nüfus sayımı yapılacağı gerekçesiyle toplanıp
öldürüldüğünü belirterek, kendilerinin ise son anda gelen emirle
harekatın bitmesi nedeniyle kurtulduklarını söyledi. Baran, olayın
yaşandığı günü çok iyi hatırladığını yaşananları şu an her
saniyesini kafasında canlandırdığını belirterek, ” aralarında küçük
çocuklar bebekler ve yaşlılar da vardı. Buraya getirdiklerinde
küçük çocuğu olan Fatma aralarından kaçıyor bu sırada Fatma’nın
küçük çocuğunu bırakmışlardı. Fatma gelip çocuğu alırken askerler
yakalayıp tekrara buraya getirerek kurşuna dizdi” dedi.Baran ve
Canan ailelerinin avukatı Cihan Söylemez, kazı çalışması ve olay
yerinde delil çıkarma faaliyetinin uluslararası antlaşmalara göre
yapıldığını belirterek, “Kazı çalışması Uluslararası Minesota
Protokolü’ne uygun şekilde başladı. O şekilde devam ediyor. Peş
peşe insan kemikleri çıktı, ufak olduğu için elekten geçiriliyor.
Her bir kemik parçası numaralandırılıyor. Bu çalışma bir iki günü
bulabilir. 

Kemikler peş
peşe çıkmaya devam ediyor

Çünkü ayrıntı teferruat gerektiren bir çalışma, Hozat belediyesi
işçileri destek oluyor. Çıkarılacak insan kemikleri Adli Tıp
Kurumu’na gönderilecek ne şekilde öldürüldükleri tespit edilecek.
Yaşları, cinsiyetleri ve hangi tarihte öldürüldükleri tespit
edilecek. Çalışma bittikten sonra müvekillerden DNA örnekleri
alınacak savcılık kanalı ile DNA örneği eşleşenler ailelere defin
için geri iade edilecek. Bunun sonucu ne olacak, burada katledilen
insanların çocuk yaşlı kadın olduğu ortaya çıkacak. Dolayısı ile
bir isyan durumunun olmadığı bir katliamın söz konusu olduğu
bilimsel raporlarla kanıtlanmış olacak diye düşünüyoruz”
dedi.Avukat Söylemez, kazı alanında çok miktarda kemik çıktığını
kazıldıkça kemiklerin çoğaldığını ancak kemiklerin çok fazla
kırıldığını belirterek, “. Epey bir kemik var. Aradan 77 yıl geçmiş
çoğu bayağı ufalmış” dedi. 

Kazı çalışmasının yapıldığı bölgeye gelen Tunceli Belediye Başkanı
Mehmet Ali Bul, “Gerçekten şunu biliyoruz ki, bütün toplumların
tarihinde bu karanlık dönemler bu sıkıntılar yaşanmış acılı olan
Ermeni katliamının 100’üncü yılında Ermeni soykırımı ile
yüzleşmeyen ülke ile görüldüğü gibi Dersim katliamı ile yüz yüze
kaldığımız bir noktadayız. Kazılan heryerden kemikler fışkırıyor.
Bu devlet bununla yüzleşmelidir, diğer toplumların yüzleştiği gibi.
Bu toplum bununla yüzleşmelidir. Türkiye cumhuriyeti devleti de bu
karanlık tarihi ile yüzleşmelidir, aksi takdirde toplumsal barışın
sağlanması mümkün değildir. Bunu söyleyebiliriz. İlk olması
resmiyet açısından diğer katliam yapılan bölgeler için kazı
çalışmasını kolaylaştırma emsal teşkil etmesi noktasında önemlidir”
dedi.