Emekli maaşı ve ikramiye hesaplama

A) Emekli aylığı hesaplamasının yasal dayanağı, 5434 sayılı
Emekli Sandığı Kanununun 41 inci maddesidir.

“Madde 41;

a) Emekli, adi malullük ve vazife malullüğü aylıklarının
hesaplanmasında 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 43 üncü
maddesinde yer alan gösterge tablosu ve personel kanunlarındaki ek
göstergeler esas alınır.
b) Emekli, adi malullük ve vazife malullüğü aylıkları, (a)
fıkrasına göre tespit edilen rakamların her yıl Bütçe Kanununda
tespit edilen katsayı ile çarpılması sonunda bulunacak tutarın
fiili ve itibari hizmet toplamı 25 yıl olanlara % 75’i, 25
yıldan az olanlara her tam yıl için % 1 eksiği, fazla
olanlara da her tam yıl için % 1 fazlası üzerinden bağlanır.

Fiili ve itibari hizmet toplamındaki ay kesirleri tam ay sayılır.
Yıl kesirlerinin her ayı için emekli aylığı bağlanmasına
esas aylık tutarının % 1’inin 12’de biri emekli aylığına
ayrıca eklenir.
Bağlanacak aylıkların toplamı, emekli ve adi malullük aylıklarında
emekli aylığı bağlanmasına esas aylıklarının % 100’ünü geçemez.
Vazife malullüğü aylıkları hakkında bu tahdit uygulanmaz.”

1- Emekli aylığı ve emekli ikramiyesinin hesabında esas
alınan tablo, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 43 üncü
maddesinde gösterilmiştir. Bu tabloda yer alan derece ve kademelere
göre belirlenen gösterge rakamlarının memur maaş katsayısı ile
çarpımından gösterge aylığının brüt tutarı
bulunmaktadır.

AYLIK GÖSTERGE TABLOSU

Kademeler
Dereceler 1 2 3 4 5 6 7 8 9
1 1320 1380 1440 1500 ? ? ? ? ?
2 1155 1210 1265 1320 1380 1440 ? ? ?
3 1020 1065 1110 1155 1210 1265 1320 1380 ?
4 915 950 985 1020 1065 1110 1155 1210 1265
5 835 865 895 915 950 985 1020 1065 1110
6 760 785 810 835 865 895 915 950 985
7 705 720 740 760 785 810 835 865 895
8 660 675 690 705 720 740 760 785 810
9 620 630 645 660 675 690 705 720 740
10 590 600 610 620 630 645 660 675 690
11 560 570 580 590 600 610 620 630 645
12 545 550 555 560 570 580 590 600 610
13 530 535 540 545 550 555 560 570 580
14 515 520 525 530 535 540 545 550 555
15 500 505 510 515 520 525 530 535 540

Örnek: Birinci derecenin birinci kademesinde
bulunan bir kişinin gösterge aylığı rakamı 1320 x 0,079308 (memur
maaş katsayısı) = 104,69 TL. derece kademe karşılığı gösterge
aylığı tutarı olmaktadır.

Diğer derece ve kademelerin gösterge aylığı tutarları da aynı
şekilde hesaplanmaktadır.

2- 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa ekli ek gösterge
cetvellerinde yer alan unvanlara göre tespiti yapılan ek gösterge
rakamları ile özel kanunlar (TBMM., RTÜK, TRT, REKABET KURUMU gibi)
ile tespit edilen ek gösterge rakamlarının memur maaş katsayısı ile
çarpımından bulunan tutar ek gösterge aylığı olmaktadır.

3- Emekli aylığı hesaplanmasında, aylık ve ikramiye tutarının
artmasında önemli faktörler arasında 5434 sayılı Kanunun ek 70 inci
maddenin yer almakta olduğunu görmekteyiz. Bu madde, emekli
aylığını artırdığı gibi emekli ikramiyesinin artmasına katkısı
büyüktür.

“Ek Madde 70 ? Sandık iştirakçilerine ödenmekte
olan ;
a) Memuriyet taban aylığı ve kıdem aylığı tutarları ile,
b)Zam, tazminat ve ödenekler ile benzeri ödemeler toplamına
karşılık gelmek üzere, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi en
Yüksek Devlet memuru aylığı (ek gösterge dahil) brüt tutarının;
– Ek göstergesi 8400 ve daha yüksek olanlarda % 240 ına,
– Ek göstergesi 7600 (dahil) -8400 (hariç) arasında olanlarda % 200
üne,
– Ek göstergesi 6400 (dahil) – 7600 (hariç) arasında olanlarda %
180 ine,
– Ek göstergesi 4800 (dahil) – 6400 (hariç) arasında olanlarda %
150 sine,
– Ek göstergesi 3600 (dahil) – 4800 (hariç) arasında olanlarda %
130 una,
– Ek göstergesi 2200 (dahil) – 3600 (hariç) arasında olanlarda % 70
ine,
– Diğerlerinde % 40 ına,
tekabül eden miktarı,
emeklilik keseneğine ve kurum karşılığına tabi tutulur.

Aylıklarını personel kanunlarına göre almayan Sandık iştirakçileri
hakkında da, sınıfı, görev ve kadro unvanı, derecesi ve hizmet
süresi esas alınarak 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi
emsali gibi işlem yapılır.
Bu tutarlar, bu Kanunun 41 inci maddesinin (a) fıkrasına göre
emekli,adi malullük, vazife malullüğü,dul ve yetim aylıklarının; ek
20 inci maddesine göre de emeklilik ikramiyelerinin hesaplanmasına
dahil edilir.”

Bu maddeye göre hesaplama da en yüksek devlet memuru sayılan
Başbakanlık Müsteşarı aylığı esas alınmaktadır. Başbakanlık
müsteşarı birinci derece dördüncü kademenin gösterge rakamı olan
1500 ile Başbakanlık Müsteşarının ek gösterge rakamı olan 8000
rakamının toplamının memur maaş katsayısı ile çarpımından bulunan
tutarın, maddede ek göstergelere göre gruplandırma sonucu tespit
edilen oranların karşılığına gelen tutar, emekli aylık ve emekli
ikramiyesinin hesabında dikkate alınmaktadır.

Örnek;

1500 + 8000 = 9500 x 0,079308 x % 200 = 1.506,85 TL.

1500 + 8000 = 9500 x 0,079308 x % 180 = 1.356,17 TL. gibi.

Aşağıda gruplandırma yapılarak tutarlar belirtilmiştir.

4- Emekli aylığı ve emeklilik ikramiyesinin hesaplanmasında
esas alınan kıdem aylığı ve taban aylığı esası 375 sayılı 657
Sayılı Devlet Memurları Kanunu, 926 Sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri
Personel Kanunu, 2802 Sayılı Hakimler Ve Savcılar Kanunu, 2914
Sayılı Yükseköğretim Personel Kanunu, 5434 Sayılı T.C. Emekli
Sandığı Kanunu İle Diğer Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde
Kararnamelerde Değişiklik Yapılması, Devlet Memurları Ve Diğer Kamu
Görevlilerine Memuriyet Taban Aylığı Ve Kıdem Aylığı İle Ek
Tazminat Ödenmesi Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 1 inci
maddesi ile getirilmiştir. Bu maddede yer alan taban aylığı emekli
aylık ve ikramiyesinde faydası olmakla birlikte kıdem aylığının
faydası yok denecek kadar azdır.

Madde 1 ? A) Aylıklarını 657 sayılı Devlet
Memurları Kanunu, 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel
Kanunu, 3466 sayılı Uzman Jandarma Kanunu, 2914 sayılı
Yükseköğretim Personel Kanunu ve 2802 sayılı Hakimler ve Savcılar
Kanununa göre almakta olan personele 1000 gösterge rakamı üzerinden
memuriyet taban aylığı ödenir.

Birinci fıkra kapsamına girenlere her bir hizmet yılı için 20
gösterge rakamı karşılığı kıdem aylığı ödenir. Ancak 25 ve daha
fazla hizmet yılını dolduranlar için gösterge rakamı 500 olarak
uygulanır.

Hizmet yılları itibariyle ödenecek kıdem aylığının tesbitinde
kazanılmış hak aylığının hesabında değerlendirilen süreler esas
alınır. Memuriyet taban ve kıdem aylığı miktarları, bunların
göstergelerine 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 154 üncü
maddesine göre tesbit olunan katsayılar uygulanmak suretiyle
belirlenir. Memuriyet taban aylığı göstergesi için farklı katsayı
tespit edilebilir. Kıdem ve memuriyet taban aylığı göstergelerini
üç katına kadar artırmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir.

Bu aylıklara hak kazanılmasında ve ödenmesinde 657 sayılı Devlet
Memurları Kanunu ve diğer personel kanunlarının aylıklarla ilgili
hükümleri uygulanır.

Bu göstergeler 657 sayılı Kanun ve diğer personel kanunlarına ve
kanun hükmünde kararnamelere göre her ne ad altında olursa olsun
ödenmekte olan zam, tazminat,ödenek,ücret ve benzeri ödemelerin
hesabında dikkate alınmaz.?

– Taban aylığı tutarı : 1000 gösterge x1,24144 Taban aylığı
katsayısı = 1241,44 TL.

5- Yukarıda yasal çerçevesi gösterilen unsurlar, memur maaş
katsayısı esas alınarak hesaplamada dikkate alınmaktadır. Memur
maaş katsayısının dayanağı mevzuat hükmü 657 sayılı Kanunun
“Katsayı:” başlıklı 154 üncü maddesi olmaktadır.

“Madde 154 – Aylık gösterge tablosunda yer alan rakamlar ile ek
gösterge ve kıdem aylığı gösterge rakamlarının aylık tutarlarına
çevrilmesinde uygulanacak aylık katsayısı ile memuriyet taban
aylığı göstergesine uygulanacak taban aylık katsayısı üçer veya
altışar aylık dönemler itibariyle uygulanmak üzere Genel Bütçe
Kanunu ile tespit olunur.Ancak mali yılın ikinci
yarısında,memleketin ekonomik gelişmesi genel geçim şartları ve
Devletin mali imkanları gözönünde bulundurulmak suretiyle Bakanlar
Kurulu bu katsayıları ikinci yarının tamamı veya üçer aylık
dönemleri itibariyle uygulanmak üzere değiştirmeye yetkilidir.”

1.1.2015-30.6.2015 tarihleri arasında tespit edilen
katsayılar;

25 yıl üzeri için 500 x 0,079308 = 39,65 TL.

Bu hükümlere göre genel çerçeve olarak
emekli aylık ve ikramiyesinde esas alınan unsurlar;

a) 657 sayılı Devlet memurları Kanunu ve ilgili hükümler uyarınca
ilgililerin bulunmuş oldukları derece ve kademeye karşılık gelen
657 sayılı Kanunun 43 üncü maddesinde yer alan tablonun karşılığı
gösterge rakamının memur maaş katsayısı ile çarpımından bulunan
tutar gösterge aylığı olarak,

Örnek: 1 inci derecenin 4 üncü kademesinde bir kişi; 1500 x
0,079308 (1.1.2015-30.6.2015 tarihleri arasındaki memur maaş
katsayısı) = 118,96 TL.

b) 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa ekli ek gösterge
cetvellerinde yer alan unvanlara göre tespiti yapılan ek gösterge
rakamları ile özel kanunlar ile tespit edilen ek gösterge
rakamlarının memur maaş katsayısı ile çarpımından bulunan tutar ek
gösterge aylığı olmaktadır.

Örnek: Kazanılmış hak aylığı 1 inci derecede olan Şef
unvanlı yüksek okul mezunu kişinin ek göstergesi 657 sayılı Kanuna
göre 2200 olmaktadır. 2200 ek gösterge rakamının memur maaş
katsayısı ile çarpımından bulunan tutar ek gösterge aylığı
olmaktadır.

c) 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameyle getirilen ve gösterge
rakamı 1000 olan ve katsayısı her altı ayda memur maaş katsayısı
ile tespit edilen rakamın 1000 gösterge rakamı ile çarpımından
bulunan tutar taban aylık olarak,

1.1.2015-30.6.2015 arası Taban aylığı tutarı:

1000 gösterge x 1,24144 Taban aylığı katsayısı = 1241,44 TL.

d) 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameyle getirilen ve bir yıl için
20 olarak belirlenen gösterge rakamının memur maaş katsayısı ile
çarpımından bulunan tutar l yıl kıdem olarak esas alınmakta, bu
rakam iki yıl, üç yıl,? 24 yıl, son olarak 25 yıla kadar tespit
edilmekte ve 25 yıl sonrası kıdem aylığı aynı tutar olmaktadır. Bu
şekilde bulunan tutar kıdem aylığı tutarı olarak,

1.6.2015-30.6.2015 arası Kıdem aylığı tutarı:

25 yıl üzeri için 500 x 0,05592 = 39,65 TL.

Kıdem aylık tutarlarını bu şekilde hesaplama suretiyle
yıllar olarak göstermek istediğimizde TL. olarak
tutarlar;

d) 5434 sayılı Kanunun ek 70 inci maddesinde yapılan yasal
düzenleme ile, ek göstergesiz derece ve kademelerde veya görevlerde
bulunanlar ile ek göstergeli görevlerde bulunanların, ek gösterge
rakamlarına göre kademeli oranlar tespit edilmiştir. Bu oranlar en
yüksek devlet memuru aylığının memur maaş katsayısı ile çarpımından
bulunan tutar emekli aylık ve ikramiye hesabında dikkate alınan
tutar olarak,

2015 yılında dikkate alınacak rakamlar…. Bu hesaplamada
dikkate alınan ek gösterge rakamları 657 sayılı Devlet Memurları
Kanununa ekli ek gösterge tablolarında yer almaktadır. Ayrıca kendi
özel kanunlarına göre ek gösterge rakamı tespit edilenlerde tespit
edilen rakamlar hesaplamada dikkate alınmaktadır.

– Ek göstergesi olmayanlar ile ek göstergesi 2200 e kadar
olanlar: % 40 = 301,37 TL.

-Ek göstergesi 8400 olanlar ile daha yüksek tespit edilenler : %
240 = 1808,22 TL

Ayrıca; ay kesirleri için aylık tutarın bulunabilmesi için bir
yılın 1/12 sinin alınması gerekmektedir.

Örnek: 25 yıl 5 ay hizmeti olan kişinin 25 tam yıl aylığı 1000 TL.
olur ise, 1000/25 = 40 TL. l yıllık aylık tutarı olmaktadır. 40
TL./ 12 ay = 3,333 x 5 = 16,66 TL. 5 aylık tutar olmaktadır.

1000 + 16,66 = 1016,66 TL. 25 yıl 5 ay hizmeti olan kişinin aylığı
olmaktadır.

Formül şekliyle aylık hesaplamayı belirtilmek
istediğimizde;

(A)Derece-Kademe Göstergesi

(B) Ek gösterge

(C) Taban Aylığı gösterge rakamı

(D) Kıdem Aylığı göstergesi

(E) 5434 SK.EK 70. Maddesine göre esas alınan tutar

(F) Memur maaş katsayısı

(G) Taban aylığı katsayısı

(H) Birinci derece dördüncü kademe gösterge rakamı olan 1500

( I) Başbakanlık Müsteşarının ek gösterge rakamı olan 8000

1 = A x F = Derece-Kademe gösterge aylık tutarı

2 = B x F = Ek gösterge tutarı

3 = C x G = Taban aylığı tutarı

4 = D x F = Kıdem aylığı tutarı

5 = H + I x F x %

1 + 2 + 3 + 4 + 5 = Brüt Toplam aylık

Brüt Toplam Aylık x (50 + Hizmet yılı ) x % = l Aylık emekli maaş
tutarı

Not: 50 rakamı yukarıda hükmünü aldığımız 5434 sayılı Kanunun 41
inci maddesine dayanılarak alınan rakam olmakta, bu rakamın üzerine
hizmet yılları ilave edilmektedir. 25 yıl hizmeti olanlara
% 75’i, 25 yıldan az olanlara her tam yıl için % 1 eksiği,
fazla olanlara da her tam yıl için % 1 fazlası esas
alınmaktadır.

EMEKLİ İKRAMİYESİ

Emeklilik ikramiyesine ilişkin hesaplama sistemi ve
esasları 5434 sayılı Kanunun 89 uncu maddesinde belirlenmiştir.

Yani 25 hizmet yılı olan için emekli aylığı 1000 lira ise emekli
ikramiyesi 25 bin lira olacaktır.

Diğer taraftan bilindiği üzere emekli ikramiyesindeki 30 hizmet
yılı şartı da kalkmıştır.

Aylık hesaplamaya ilişkin
örnekler;

ÖRNEK: 1 inci derece 4 üncü kademede görev yapan
mühendis kişinin hizmet süresi 27 yıl 3 ay, ek
göstergesi 3600;

1 = 1500 x 0,079308 = 118,962 TL.

2= 3600 x 0,079308 = 285,51 TL.

3= 1000 x 1,24144 = 1241,44 TL.

4= 20 x 0,079308 = 1,59 x Kişinin toplam kıdem aylığına esas
hizmeti 27 yıl, ancak 25 ve yukarısı aynı olduğu için 1,59 x 25 =
39,75 TL.

5= 1500 + 8000 = 9500 x 0,079308 = 753,426 TL. 5434 sayılı Kanunun
ek 70 inci maddesine göre hesaplanacak tutarda esas alınacak rakam
olmaktadır. Kişinin ek göstergesi 3600 olduğu için yukarıya tablo
olarak aldığımız -Ek göstergesi 3600 olanlar dahil 4800′ e kadar
olanlar : % 130 = 979,45 TL grubuna girdiğinden, hesaplamada esas
alınacak tutar 979,45 TL.

1 + 2 + 3 + 4 + 5 =

118,96 + 285,51 + 1241,44 + 39,75 + 979,45 = 2665,11 TL. Brüt tutar
olmaktadır.

2665,11 x 77 % = 2052,14—- 27 yıla karşılık hesaplanan l aylık
emekli maaşı tutarı,

2052,14 / 27 = 76 TL. 12 aylık tutarı olmaktadır. 76/12 =6,33
TL.

6,33 TL. X 3 = 19 TL. 3 ay küsurlu hizmete karşılık aylık tutar

2052,14+ 19 = 2071,14 TL. Kişinin 27 yıl 3 ay hizmet süresine
karşılık alacağı 1 aylık emekli aylığı tutarı olacaktır.
Ayrıca bu tutarın % 4 ü 5454 sayılı Kanuna göre ek
ödeme olarak ayrıca ödenecektir. Yani 2071,14*,04=82,85 TL ek ödeme
verilecektir.

Brüt Tutar olan 2665,11 TL. x 27 Tam Hizmet yılı = 71957,97 TL. 27
hizmet yılını karşılık emeklilik ikramiyesi tutarı olmaktadır. 5434
sayılı Kanunun 89 uncu maddesine göre ay küsurlarına
ikramiye ödemesi yapılmadığından 3 aylık süreye ikramiye
tutarı hesaplanmamıştır.